Kabinet negeert wens Kamer om snel iets te doen aan tekorten rechtshulp

Sociale advocatuur bereidt acties voor

Het kabinet weigert op korte termijn iets te doen aan de tekorten in de sociale advocatuur en het stelsel van gefinancierde rechtsbijstand. Een meerderheid van de Tweede Kamer had daartoe opgeroepen, maar het kabinet laat weten dat er geen extra geld komt. De Vereniging Sociale Advocatuur Nederland (VSAN) vindt de opstelling van het kabinet een klap in het gezicht voor mensen die afhankelijk zijn van gefinancierde rechtsbijstand. VSAN-voorzitter Hein Vogel: “Het gaat erom dat een advocaat zijn werk moet kunnen doen voor mensen die rechtsbijstand nodig hebben en die dat zelf niet kunnen betalen. Dat kan alleen als er iets gedaan wordt aan de nijpende financiële tekorten. Het is onbegrijpelijk dat het kabinet, zelfs tegen de wens van de Kamer in, blijft weigeren actie te ondernemen om de problemen op te lossen. Dit kabinet stuurt aan op het einde van de sociale advocatuur.” De VSAN beraadt zich op acties en kondigt onorthodoxe maatregelen aan.



Na maanden van protesten, brandbrieven , rapporten en onrust heeft de Tweede Kamer het kabinet verzocht om zo snel mogelijk maatregelen te nemen. Een motie van D66 en ChristenUnie om zo spoedig mogelijk na te gaan waar de nood het hoogst is en welke maatregelen in afwachting van de definitieve herziening van het rechtsbijstandstelsel op korte termijn kunnen worden genomen, werd met grote steun aangenomen. Van de 150 kamerleden stemden 130 leden voor de motie, alleen de PVV stemde tegen. Minister Dekker mag volgens initiatiefnemers Jetten (D66) en Segers (CU) niet wachten totdat de plannen voor een volledige herziening van het stelsel kunnen worden gerealiseerd. Bij monde van minister president Rutte is meteen duidelijk gemaakt dat het kabinet de motie niet wil uitvoeren. “Er is geen extra geld. Daar moet ik heel duidelijk over zijn. Dat is hier niet voorzien”, aldus Rutte in het debat over de miljoenennota. Volgens de VSAN is er wel degelijk financiële ruimte voor het kabinet om extra middelen vrij te maken. “Rechtspraak en OM krijgen -zeer terecht- meer geld om de tekorten aan te vullen en kwaliteit van de rechtstaat op peil te houden. De sociale advocatuur, die evenzeer een belangrijke functie vervult in de rechtstaat, kampt al meer dan twintig jaar met grote tekorten en krijgt niets. Onbegrijpelijk, onverstandig en ontzettend triest”, zo oordeelt Hein Vogel.



De toegang tot het recht voor mensen met weinig geld staat al jaren onder druk. Er zijn grote tekorten in het stelsel van gefinancierde rechtsbijstand. De commissie- Van der Meer, die in opdracht van het kabinet onderzoek deed naar het stelsel, concludeerde in 2017 dat er sprake was van ernstig achterstallig onderhoud. De vergoeding per rechtszaak is al twintig jaar ongewijzigd, terwijl de werklast in veel zaken is toegenomen. Het rapport-Van der Meer laat zien dat in 87% van de zaaksoorten door advocaten meer wordt gewerkt dan wordt vergoedt. Bij de 24 meest voorkomende zaaksoorten, waaraan gemiddeld 10,4 uur per zaak wordt besteed, blijft er per zaak 2,9 uur onbetaald: dat is 28%. In het ergste geval loopt dat percentage van onbetaalde uren op tot 50%, bij echtscheidingszaken bijvoorbeeld. Sociaal advocaten betalen de tekorten al jaren uit eigen zak. Hein Vogel: “Zij houden dat niet langer meer vol. Kantoren draaien verlies en sluiten hun deuren, hun cliënten staan steeds vaker in de kou. Er moet nu ingegrepen worden anders ontspoort het systeem.”



De VSAN heeft de NOVA en alle specialisatieverenigingen opgeroepen om op korte termijn te komen tot onorthodoxe maatregelen om rechtsbijstand van een advocaat ook in de toekomst te behouden. Minister Dekker gaat verder met de afbraak van de sociale advocatuur zonder dat er nog zicht is op een nieuw stelsel, waarvan bovendien waarschijnlijk is dat dat nieuwe stelsel juist een verslechtering van de rechtspositie van de gewone burger behelst. Het kabinet weigert de heldere aanbevelingen over te nemen die de afgelopen vier jaar door drie commissies zijn gedaan. Twee van die commissies zijn nota bene door het kabinet zelf ingesteld. Het kabinet handhaaft met irreële argumenten de bezuinigingen op de sociale advocatuur. Dit in weerwil van bijvoorbeeld de € 95 miljoen extra voor de rechtspraak. Op het redelijk voorstel tot een overbruggingsbudget van € 25 a 30 miljoen voor de noodlijdende sociale advocatuur werd resoluut en afwijzend gereageerd. Reden voor de NOvA om deze maand - net als de VSAN vorig jaar - uit het overleg met het ministerie te stappen. Helaas ziet de VSAN geen andere mogelijkheden meer dan over te gaan tot acties en onorthodoxe maatregelen. Met de NOvA en de specialisatieverenigingen wordt de komende tijd overleg gevoerd om de acties vorm te geven.