Commissie-Van der Meer: "puntentoekenning niet in verhouding met tijdsbesteding door advocaten"
Datum publicatie: 20-7-2017 13:21:15
De puntentoekenning in toevoegingszaken staat niet in verhouding tot de werkelijke tijdsbesteding door rechtsbijstandsverleners, met name bij echtscheidingszaken; in de huidige praktijk is een redelijk inkomen voor veel advocaten onhaalbaar, het aantal extra-uren in strafrecht moet omlaag en de invoering van de trajecttoevoeging bij asiel, echtscheiding en/of multiproblematiek is geen goed idee. Dit staat in een tussenrapportage van de commissie-Van der Meer aan minister Blok van Veiligheid & Justitie.
Puntentoekenning
De Commissie-Van der Meer onderzoekt in opdracht van het kabinet de gemiddelde tijdsbesteding in toevoegingszaken. De commissie presenteert op 25 oktober a.s. haar eindrapport, maar de tussentijdse bevindingen liegen er niet om: het aantal bestede uren dat advocaten besteden aan toevoegingszaken is fors groter dan vergoed wordt. Er zijn uitzonderingen per rechtsgebied, maar "overall is de conclusie dat het aantal bestede uren het huidige puntenaantal sterk overtreft" volgens de commissie. Voor personen- en familierecht is dat zelfs in exceptionele mate het geval. Het uitgangspunt van het forfaitaire stelsel, dat één punt gelijk staat aan één uur en dat zware en lichte zaken elkaar uitmiddelen, doet zich in de praktijk niet meer voor.
"Dit is precies wat de VSAN al enkele jaren roept", aldus VSAN-secretaris Bas Vlieger. "De VSAN heeft in de talloze schriftelijke stukken richting Kamers en ministerie telkens weer aandacht gevraagd voor de sterk verouderde statistische gegevens waarop de huidige forfaits gebaseerd zijn. Het is terecht dat de hoogte van de forfaits eindelijk naar boven zullen worden bijgesteld, hetgeen ook niet meer dan logisch is gezien de toenemende complexiteit van wet- en regelgeving door onder meer invloeden van buiten de landsgrenzen en een overheid die veelvuldig de grenzen opzoekt van wat wel en niet rechtmatig beleid is."
Echtscheidingen
De commissie constateert een exceptionele scheefgroei van tijd en vergoeding bij het personen- en familierecht. Ook dat bevestigt hetgeen al jaren vanuit de beroepsgroep naar voren wordt gebracht. "De familierechtpraktijk op toevoegingsbasis is al vele jaren geen rendabele praktijk meer. Door ontwikkelingen in de afgelopen 15 jaar en gewijzigde regelgeving lopen de vergoedingen inmiddels enorm uit de pas met de daadwerkelijke tijdsbesteding. Dit gaat ten koste van de aandacht voor de cliënt en zijn of haar belangen. Vele familierechtadvocaten zijn daarom gestopt met het verlenen van rechtsbijstand op toevoegingsbasis. Het is enorm waardevol dat gedegen onderzoek dit nu bevestigt en dat daar gevolg aan gegeven wordt."
Redelijk inkomen advocaten
Het kabinet gaat uit van het principe, overgenomen uit het rapport-Wolfsen, dat een rechtsbijstandverlener met 1 .200 declarabele uren een redelijk inkomen uit toevoegingen moet kunnen verwerven. Volgens de Commissie-Van der Meer is voor veel rechtsterreinen met de huidige vergoedingen zo’n inkomen niet haalbaar. VSAN-penningmeester Edwin Jonkman: "Uit de VSAN-enquête onder leden bleek ook al dat zelfs de zeer ervaren advocaten niet in staat zijn om in de buurt te komen van schaal 12 van de ambtenaren bij de rijksoverheid zoals de Commissie-Wolfsen wenselijk acht. In tegendeel: er is sprake van dalende bruto praktijkomzetten: van circa € 104.000 in 2013 naar € 96.000 in 2015. Dat is dus nog zonder aftrek van de praktijkkosten en vóór de aftrek inkomstenbelasting. Daar komt bij dat advocaten in vergelijking met rijksambtenaren een langere werkweek hebben – voor de grootste groep 37-45 uur - en minder vakantie opnemen, namelijk gemiddeld zo’n 4,5 week."
Extra uren
De commissie richt zich in haar onderzoek ook op de bewerkelijke zaken, waarvoor extra-uren kunnen worden aangevraagd. De commissie constateert dat de raad voor rechtsbijstand streng is bij de afgifte van extra uren in het civiele- en bestuursrecht. Dat is ook de ervaring van veel VSAN-leden. De VSAN heeft tijdens de hoorzittingen bij de commissie uiteengezet dat veel advocaten wel extra uren maken, maar ze niet meer aanvragen omdat de raad dusdanig streng toetst dat verzoeken om extra uren toe te kennen in 9 van de 10 keer worden afgewezen. Bij strafzaken worden extra uren veel vaker toegekend. De commissie vindt dat toekenning van extra uren ook in strafzaken een uitzondering moet blijven, maar dat dit deels gecompenseerd zou moeten worden door een hogere forfaitaire vergoeding.
Trajecttoevoeging
De onderzoeksresultaten van de commissie leveren contra-indicaties op voor de invoering van een trajecttoevoeging in respectievelijk asiel- en echtscheidingszaken. Hetzelfde geldt voor de pakkettoevoeging bij multiproblematiek.
Reactie minister
Minister Blok heeft in een eerste reactie zuinig gereageerd. Hij neemt de bevindingen van de commissie voor kennisgeving aan, zo heeft hij de Tweede Kamer laten weten. Maar, zegt hij alvast: ‘Een substantiële toename van de kosten van het stelsel ligt niet voor de hand gezien de hoge kosten die reeds met het Nederlandse stelsel gemoeid zijn. Internationaal gezien heeft Nederland per inwoner de hoogste jaarlijkse uitgaven aan rechtsbijstand’.
De conclusie van het VSAN-bestuur is dan ook: de tussenrapportage van de commissie-Van der Meer ziet er hoopgevend uit, maar we zijn er nog lang niet…..
