De Vereniging Sociale Advocatuur Nederland (VSAN) komt met een noodplan voor de gefinancierde rechtsbijstand. Op 15 mei a.s. om 13.30 uur biedt de VSAN het manifest “Red de rechtshulp” aan de Tweede Kamer aan. In dit manifest staan drie aanbevelingen: btw-vrijstelling voor rechtsbijstandverlening, meer kwaliteit en efficiency met een preferred-supplierstelsel en het voorkomen van onnodige procedures door betere samenwerking.
Aanleiding
De minister voor rechtsbescherming wil een herziening van het stelsel van gefinancierde rechtsbijstand. Hij richt zich daarmee ten onrechte alleen op de lange termijn en vergeet iets te doen aan het acute probleem: het jarenlange achterstallige onderhoud van het stelsel. Het systeem stort in, steeds meer gepassioneerde advocaten stoppen met het verlenen van gefinancierde rechtsbijstand. Over een paar jaar is het te laat om de schade te repareren. De VSAN pleit ervoor om eerst noodreparaties te verrichten: herstel eerst het dak, repareer daarna pas het huis.
Goede, toegankelijke rechtshulp
In het manifest ‘red de rechtshulp’ zijn drie concrete aanbevelingen opgenomen, zowel voor de korte termijn als voor de lange termijn: onmiddellijke invoering van btw-vrijstelling voor rechtsbijstandverlening, het realiseren van meer kwaliteit en efficiency met een preferred-supplierstelsel en het voorkomen van onnodige procedures door een betere samenwerking.
Het belangrijkste uitgangspunt is dat de rechtzoekende goede rechtshulp krijgt van gekwalificeerde rechtsbijstandverleners. Deze rechtshulp moet effectief en toegankelijk zijn voor iedereen.
Noodklok
De VSAN heeft, samen met diverse andere partijen waaronder de Orde van Advocaten (NOvA), de afgelopen jaren meerdere keren de noodklok geluid. In 2017 heeft een commissie o.l.v. de voorzitter van het Gerechtshof Amsterdam Mr. H. van der Meer met wetenschappelijk onderbouwde cijfers van het WODC aangetoond hoe urgent de problemen zijn: advocaten krijgen een volstrekt ontoereikende vergoeding voor de zaken die ze doen. Gemiddeld blijft 28% van de gewerkte uren per zaak onbetaald. Bij echtscheidingszaken is het percentage onbetaalde uren zelfs meer dan 50%. Dat is strijdig met de in artikel 3 van het Besluit Vergoedingen Rechtsbijstand 2000 vastgelegde puntvergoeding per gewerkt uur van nu € 105,61. Het kabinet zorgt dus voor gefinancierde rechtsbijstand waarbij de advocaten onder de door de wetgever zelf vastgestelde ondergrens moeten werken. De in voornoemd Besluit gehanteerde norm is gebaseerd op de gemiddelde tijdsbesteding aan het type zaak, terwijl nu blijkt dat advocaten veel meer tijd steken in die zaken dan in het Besluit wordt verondersteld. Bovendien is het uurtarief bijna 10 jaar niet met de inflatie meegestegen. Van dit uurtarief moeten alle praktijkkosten (personeel, kantoor, etc.) worden betaald. Mensen met ingewikkelde sociale en financiële problemen krijgen steeds vaker te horen dat hun zaak teveel tijd kost en daardoor te weinig opbrengt en daarom niet in behandeling wordt genomen.
De alarmsignalen van de laatste jaren hebben niet geleid tot gewijzigd beleid van de kabinetten Rutte I, II en III. Integendeel: er wordt elk jaar weer opnieuw beknibbeld op het budget en er is geen oog voor het maatschappelijk belang van goede rechtshulp en de mensen voor wie deze hulp vaak het laatste redmiddel is.
Tijd voor actie
De gevolgen van jarenlang achterstallig onderhoud aan het stelsel kunnen door de rechtsbijstandverleners niet langer worden gedragen. Daarom is het tijd voor actie. De VSAN roept de politiek en alle organisaties die betrokken zijn bij de gefinancierde rechtsbijstand op om zich achter het manifest “Red de rechtshulp” te scharen dat op 15 mei aan de Tweede Kamer wordt aangeboden.
Tegelijk schorten wij het overleg met de Minister van Rechtsbescherming op, een zoveelste rapport met voorstellen dreigt de rechtsbescherming aan de onderkant van de samenleving nog verder te ontmantelen.
RED DE RECHTSHULP! Door een goede rechtsbijstand krijgen we een betere samenleving terug.