VSAN: Minister Dekker gelooft in sprookjes

Datum publicatie: 9-11-2018 17:11:45

Plannen Dekker voor rechtsbijstand zijn onrechtvaardig, onuitvoerbaar en te duur

De Vereniging Sociale Advocatuur Nederland (VSAN) keert zich fel tegen het plan van Minister Dekker (VVD) om de gefinancierde rechtsbijstand voor minvermogenden drastisch te beperken. Het voorstel van Minister Dekker lijkt afkomstig uit Sprookjes Wonderland. In werkelijkheid strooit Minister Dekker zand in de ogen van de Tweede Kamer en is het VVD beleid erop gericht om mensen aan de onderkant ervan af te houden hun recht te zoeken. Dit is het zoveelste plan in 10 jaar dat in de prullenbak zal verdwijnen. Ondertussen worden hardwerkende sociaal advocaten zwaar onderbetaald.

De kritiek van de VSAN op de plannen in het kort:
-Het voorstel lost niets op, zorgt voor nog meer bureaucratie en gooit veel onnodig overhoop
-Het voorstel neigt naar aantasting van de rechtstaat en klasse justitie
- De VSAN komt zelf met breed in de sector gedragen oplossingen voor verdere verbetering van het bestaande stelsel.

VSAN-voorzitter Hein Vogel: “Als deze plannen doorgaan komen duizenden mensen in Nederland in grote juridische en financiële problemen doordat rechtshulp te duur wordt en ze vaker worden afgehouden van een advocaat”. De VSAN roept politieke partijen op om de voorstellen van de minister af te wijzen en nog eens goed te kijken naar de alternatieven die vanuit de sector zelf zijn aangedragen. Hein Vogel: “Wij hebben een simpeler alternatief ontwikkeld dat wél werkt, dat rechtvaardig is én dat goedkoper is dan het plan-Dekker.”

Hoe moet het wel?
De VSAN maakt een andere analyse van het huidige stelsel dan de minister. Er zijn de afgelopen jaren rapporten van diverse onderzoekscommissies gepresenteerd waarin duidelijk wordt hoe het bestaande stelsel van rechtsbijstand verbeterd kan worden. Ook uit de sector zelf zijn alternatieven gepresenteerd: de VSAN kwam met het manifest “Red de rechtshulp”, ook de Nederlandse Orde van Advocaten heeft goede aanbevelingen gedaan.

Belangrijkste punten volgens de VSAN:

1. Repareer eerst het dak, verbouw daarna pas het huis. Voorkom dat de sociale advocatuur verdwijnt door de vergoeding in overeenstemming te brengen met de gewerkte uren, zoals de commissie-Van der Meer aanbeveelt en stel toevoegingszaken vrij van BTW.

2. Verhoog kwaliteit en efficiency van het bestaande stelsel door de introductie van een preferred supplierstelsel met ervaren specialisten.

3. Maak samenwerking mogelijk tussen eerste en tweede lijn rechtshulpverlening en tussen rechtsbijstandverleners en bestuursorganen om onnodige procedures te voorkomen.

4. Geef minder uit aan bureaucratie, introduceer geen dure poortwachter, maar maak gebruik van bestaande rechtsbijstandverleners die onderworpen zijn aan strenge kwaliteitsnormen en tuchtrechtelijk toezicht.


////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Noot voor de pers
Meer informatie leest u in bijgaande toelichting en het VSAN-manifest leest u terug op onze website: www.vsanadvocaten.nl

Contactpersoon: Hein Vogel
Vereniging Sociale Advocatuur Nederland (VSAN)
Tel.: 06-23284999
@: info@vsanadvocaten.nl
www.vsanadvocaten.nl

Bijlage: Toelichting

Toelichting

Minister Dekker (VVD) heeft vandaag zijn plannen gepresenteerd om het rechtsbijstandstelsel te saneren: beperking van de toegang tot het recht van rechtzoekenden en het in rekening brengen van een vaste prijs voor rechtshulppakketten. Tegelijkertijd wordt een door de overheid gecontroleerde poortwachter geïntroduceerd – met alle bureaucratische rompslomp van dien. Dit alles ingegeven door de wens om kosten omlaag te brengen. “Dit gaat niet werken”, aldus VSAN-voorzitter Hein Vogel. “Dit beleid is onrechtvaardig, onuitvoerbaar en veel te duur. De minister maakt de verkeerde keuzes.” 

De voorgestelde stelselherziening heeft voor burgers een zeer onrechtvaardig effect. Hein Vogel: “De minister zegt tegen kwetsbare mensen dat ze in eerste instantie zelf hulp moeten regelen en pas als dat niet lukt, kunnen ze eventueel bij een advocaat terecht. Het is alsof je een hoepel omhoog houdt en dan verwacht dat iedereen er doorspringt. Veel mensen kunnen dit niet, of kunnen dit niet betalen en zullen hun recht niet kunnen halen” De vrees is ook dat mensen van het kastje naar de muur gestuurd worden doordat er een verplichte gang naar alternatieve geschillenbeslechting doorlopen moet worden. Veel mensen worden aldus gedwongen tot hulp die ze niet willen, maar waar ze wel voor moeten betalen. Dit is voor mensen met een minimuminkomen simpelweg te duur. Dat klemt temeer nu de overheid zelf in 60% van de zaken wederpartij is. Belangenverstrengeling ligt op de loer als de overheid enerzijds besluiten neemt die voor burgers zeer ingrijpend zijn en anderzijds aan burgers beperkingen oplegt om vrije toegang tot het recht te krijgen.

Daarmee is het plan van Dekker niet alleen onrechtvaardig, maar ook heel kostbaar volgens de VSAN. De minister rekent zich ten onrechte rijk door rechtsbijstand (deels) te privatiseren en dit in te boeken als besparing voor de overheid. Veel mensen zullen zich voor rechtshulp extra in de schulden moeten steken, zeker als er in een rechtshulppakket meerdere hulpverleners ingeschakeld moeten worden. In 80% van de gevallen gaat het om mensen met een minimuminkomen. Kosten van (oninbare) schulden komen bij de overheid als een boemerang terug. Van kostenbesparingen is dus per saldo geen sprake.

Wat opvalt in de plannen is dat er minder geld geïnvesteerd wordt in daadwerkelijke rechtshulp en meer geïnvesteerd wordt in bureaucratie. De uitvoeringskosten, die in de plannen van Dekker wel voor rekening van de overheid komen, worden fors hoger na beoogde versterking van de eerstelijnsvoorzieningen, de introductie van een verplichte poortwachter en een systeem met rechtshulppakketten.
Het ironische is dat de minister een 'redesign' van het stelsel wil, juist omdat hij denkt dat het huidige stelsel te duur is. Die veronderstelling is volgens de VSAN onjuist. Immers, uit cijfers van de laatste jaren blijkt dat de kosten van het stelsel al jaren dalen. Ook het aantal zaken dat jaarlijks door rechtsbijstandverleners wordt behandeld, neemt gestaag af.

Wat wél een probleem is, is dat er voortdurend bezuinigd wordt op de rechtsbijstandverlening. Een sociaal advocaat besteedt meestal heel veel meer uren aan zaken dan vergoed worden, zoals blijkt uit het rapport van de Commissie van der Meer (2017).Daarmee verzaakt de overheid haar rechtsstatelijke plicht om haar tegenmacht op basis van equality of arms te organiseren. Advocaten die gespecialiseerd zijn in het verlenen van rechtsbijstand aan minvermogenden, zullen door de plannen van de minister gedwongen worden hun kantoren te sluiten. Zij hebben jarenlang geïnvesteerd in opleiding, kwaliteit en kunde, werken door het hele land dichtbij de mensen die hulp nodig hebben, maar moeten nu toezien hoe prijsvechters op de markt komen die niet onderworpen zijn aan streng tuchtrechtelijk toezicht en veelal niet zijn ingevoerd in het sociale domein. 

Minister Dekker miskent dat goede rechtsbijstand verleend moet worden door specialisten. In het huidige stelsel zijn er sociaal advocaten die vol passie en overtuiging proberen om juridische problemen van minvermogenden op te lossen. Zij proberen maatwerk te leveren door samen te werken met sociaal raadslieden, schuldhulpverleners en andere instanties. Het is onterecht dat de minister deze advocaten neerzet als duur en belust op procederen. Mensen gaan niet zomaar naar een advocaat, maar als ze daartoe besluiten, dan moet die weg niet afgesneden worden door de overheid.